Tornalama İşleminde iyi Parça Kalitesi Nasıl Elde Edilir?

05 Kasım, 2021


Başta mobilya sektörü olmak üzere üretim yapılan pek çok alanda tornalama işlemi yapılır.
Teknolojinin de ilerlemesiyle tornalama işlemi torna tezgâhlarında kolaylıkla yapılmaktadır. Bu sayede minimum insan gücü ihtiyacı ile maksimum düzeyde verim elde edilebilir. Zaman yönetiminin iyi yapılması, iş yerinin verimini etkileyen en önemli unsurlardan biridir.
Zaman yönetimini iyi yapabilmek için teknolojiden destek almak gerekir. Teknolojinin yararları, teknolojinin faydaları sayesinde iş makinaları gelişti ve bu gelişim doğrudan zaman ve bütçeye yansıdı.

Bugün, iş makinaları sayesinde minimum insan gücüyle maksimum verim elde edilmiş olur. Seri imalatın da mümkün kılınmasıyla birlikte maddi anlamda tasarruf da elde edilmiş oldu. Bugün mobilya sektörü başta olmak üzere imalat sektörünün en sık kullanılan işlemlerinden biri olan tornalama hakkında bilgiler vereceğiz. Doğru tornalama nasıl yapılır, tornalama işleminde iyi parça kalitesi nasıl elde edilir gibi soruların yanıtlarına geçmeden önce işe temelden başlayalım. Öncelikle torna ne demek, torna nedir kısaca değinelim. Kendi ekseni etrafında dönen metal bir iş parçası üzerinden doğrusal hareket eden kesici takım aracılığı ile talaş kaldırma işlemine tornalama denir. Tornalama işleminin yapıldığı tezgâha torna tezgâhı ya da bilinen ve kısa ismiyle torna adı verilir.

Torna tezgâhları pek çok işlemede kullanılır; ağaç tornalama, metal işleme, metal sıvama, termal püskürtme ya da cam işleme tornanın kullanıldığı işlemlerden birkaçıdır. Günümüzde oldukça popüler bir hobi olan çanak çömlek yapımında da torna tezgâhlarından yararlanılır. Çanak çömlek yapımı için çömlek hamurunu şekillendirmek gerekir. Çömlek hamurunu şekillendirmek için de çömlekçi çarkı kullanılır. Çömlekçi çarkı, en iyi bilinen torna tezgâhlarından da biridir. Tornalar, katı malzemeleri döndürür ve düz silindirik yüzeylerin yapılmasına olanak sağlar. Torna tezgâhları sanayi devrimi için oldukça önemlidir çünkü tezgâhların icat edilmesiyle birlikte pek çok gelişme ve yeniliğin de kazanılması söz konusu olmuştur. Torna tezgâhı kısımlarına da kısaca değinelim. Torna tezgâhları bazı bölümlerden oluşur. Bunların başında gelenler şu şekildedir; gövde, ayaklar, fener mili ya da diğer adıyla iş mili, kayıtlar, gezer punta, hız kutusu, araba, kalemlik, talaş tavası, soğutma sıvısı deposu, kavrama makası, çalıştırma kolu, talaşlık, ana mili ve talaş mili hız kutusu, ayna, yağ göstergesi, norton kutusu, elektrik motoru, avadanlıklar (katerler, fırdöndü, sabit yataklar, gezer yataklar, mandren, aynalar, pensler gibi). Torna tezgâhı ile yapılan işlemlerden de bahsedelim. Torna tezgâhlarında pek çok tornalama işlemi yapılır. Bu işlemler genellikle kullanılan kesici takımın ya da yapılan tornalama işleminin adını alır. Başlıca tornalama işlemlerinden birkaçı şunlardır; alın tornalama, dış çap tornalama, konik tornalama, delik delme, pah kırma, kanal açma, kesme, profil tornalama, diş açma, kılavuz çekme, pafta çekme, tırtıl çekme, yay sarma ve benzeri gibi işlemlerdir. Tornalama işlemi torna tezgâhlarında kolaylıkla yapılır. Tornalama yaparken iş parçasının kalitesinin yüksek olması için dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Bugün sizlerle iyi bir parça kalitesi elde etmede dikkat edilmesi gerekenleri inceleyeceğiz.

Tornalama işleminde dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Tornalama tezgâhlarında bazı iş kazaları meydana gelebilir. Bunları önlemek için güvenlik ilk adım olmalıdır. Tezgâhtan iyi kalitede iş parçaları çıkarmak için önce güvenlik kurallarını doğru bir şekilde yerine getirmek gerekir çünkü alınan güvenlik önlemleri ile başlayan çalışma beraberinde kaza ve arıza riskini de düşüreceğinden işin verimli çıkmasını sağlar. Verimli çıkan işlerin de parça kalitesine yansıması olacaktır. İş tezgâhlarında iş kazaları meydana gelebilir. Özellikle torna tezgâhlarında birtakım sorunlar yaşanabilir. İş kazalarını önlemek için bireysel tedbirlerin yanı sıra teknik önlemlerin de alınması zorunludur. Tezgâh üzerinde kırık parçalar, uzun parçalar ya da talaş gibi tozlar varsa çalıştırılacak alan iyice temizlenmeli ve tornalama işlemi bu temizliğinden ardından başlamalıdır. Temizleme işlemi yapılırken makine kesinlikle çalıştırılmamalıdır. Tornalama işlemi başlamadan önce tüm güvenlik tedbirleri alınmalıdır. Tornalama işlemi öncesi gereken bireysel önlemler alınmalıdır. Torna tezgâhının başına geçerken bol kıyafetler giymekten kaçınmak gerekir. Yanı sıra güvenlik eldiveni, güvenlik gözlüğü, güvenlik kıyafeti gibi önlemleri de almak gerekir. Torna tezgâhlarında iş güvenliğini sağlamanın yolu hem bireysel hem teknik açıdan önlem almaktan geçer. Bu nedenle güvenlik adımlarını tamamlamadan tezgâhın çalıştırılmaması gerekir aksi halde iş kazaları oluşabilir. Tornalama işleminde güvenlik önlemlerini aldıktan sonra parçanın daha kaliteli çıkması için dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Şimdi gelin tornalama tezgâhından çıkan iş parçalarının kalitesini arttırmak için neler yapmamız gerektiğine yakından bir göz atalım.

1 -    Talaş kontrolü

Kaliteli tornalanmış parçalar elde edebilmek için talaş kontrolü önemli bir adımdır. Parça kalitesi için doğru kesme ipuçlarının takip edilmesi gerekir. Talaş kontrolü, tornalama işleminde kilit faktörlerden biri konumundadır. Talaş kırmak için genellikle 3 alternatif söz konusudur; gri döküm demir gibi kendinden kırılma, takım tarafından kırılma ve iş parçası tarafından kırılma olmak üzere 3 kısımda incelemek mümkündür. Kesici ucun geometrik yapısı, kesme derinliği, ilerleme hızı ve benzeri gibi faktörler de talaş kırılmasını etkileyen faktörlerdir. Tornalama işleminde talaş kontrolünün yapılması, kaliteli bir iş parçasını çıkarmadan önemli etkenlerden biridir.

2 -    Kesme değerleri

Kesici uç güvenliği ve yüzey kalitesi için düşük ilerleme hızı ile kesme işlemine başlamak yararlı olacaktır. Ardından talaş kırılma işlemini geliştirmek için ilerleme hızını yükseltmek gerekebilir. Kesme hızı eğer düşük ayarlanırsa takımın kullanım ömrü azalabilir. Tavsiye edilen kesme hızı mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Kesme hızı, takımın iş parçası boyunca olan hareket hızıdır. Bir diğer deyişle kesilen iş parçasının çevresinin kesme kenarından geçtiği m/dk şeklinde kesme hızıdır.

3 -    İdeal kesici takım malzemesi

İdeal kesici takım malzemesinin kullanılması da iş parçasının kalitesine etki eden faktörlerdendir. Yüzey aşınması ve deformasyona karşı sert bir yapıda olmalıdır. Kırılmaya karşı dayanıklı ve tok bir yapıda olmalıdır. İş parçası malzemesi ile kimyasal bir reaksiyon oluşturmamalıdır. Oksitleme ve difüzyona karşı kimyasal olarak dengeli olması da önemlidir. Olası termal değişimlere karşı yüksek dirence sahip olması gerekir. Yüzey kalitesi genellikle yüksek kesme hızıyla geliştirilebilir. Kesici uç geometrisi, yüzey kalitesini doğrudan etkileyen faktörlerdendir. Kesici uç kalitesinin de yüzey kalitesine bazı etkileri olabilir. Tüm bunlar yüzey kalitesini arttırmada rol oynayan etkenlerdendir.

 

Art Makina Satış Ekibi