Özellikle mobilya sektöründe en sık kullanılan iş makinelerinden biri torna tezgâhlarıdır. Teknolojinin de gelişmesiyle günümüzde farklı özelliklere sahip torna tezgâhları kullanılmaktadır. Torna tezgâhları ve torna çeşitlerine geçmeden önce dilerseniz torna ne demek, torna nedir kısaca değinelim. Kendi ekseni etrafında dönen metal bir iş parçası üzerinden doğrusal hareket eden kesici takım aracılığı ile talaş kaldırma işlemine tornalama denir. Tornalama işleminin yapıldığı tezgâha torna tezgâhı ya da bilinen ve kısa ismiyle torna adı verilir. Torna tezgâhları pek çok işlemede kullanılır; ağaç tornalama, metal işleme, metal sıvama, termal püskürtme ya da cam işleme gibi amaçlarda kullanılır. Günümüzde oldukça popüler bir hobi olan çanak çömlek yapımında da torna tezgâhı kullanılır. Çanak çömlek yapımı için çömlek hamurunu şekillendirmek gerekir. Çömlek hamurunu şekillendirmek için de çömlekçi çarkı kullanılır. Çömlekçi çarkı, en iyi bilinen torna tezgâhlarından da biridir aynı zamanda. Tornalar, katı malzemeleri döndürür ve düz silindirik yüzeylerin yapılmasına olanak sağlar. Torna tezgâhları sanayi devrimi için oldukça önemlidir çünkü icat edilmesiyle birlikte pek çok gelişme ve yeniliğin de kazanılması söz konusu olmuştur. Torna tezgâhı kısımları ile devam edelim. Torna tezgâhları birtakım bölümlerden oluşur. Bunların başında gelenler şu şekildedir; gövde, ayaklar, fener mili ya da diğer adıyla iş mili, kayıtlar, gezer punta, hız kutusu, araba, kalemlik, talaş tavası, soğutma sıvısı deposu, kavrama makası, çalıştırma kolu, talaşlık, ana mili ve talaş mili hız kutusu, ayna, yağ göstergesi, norton kutusu, elektrik motoru, avadanlıklar (katerler, fırdöndü, sabit yataklar, gezer yataklar, mandren, aynalar, pensler gibi). Torna tezgâhı ile yapılan işlemlerden de bahsedelim. Torna tezgâhlarında pek çok tornalama işlemi yapılır. Bu işlemler genellikle kullanılan kesici takımın ya da yapılan tornalama işleminin adını alır. Başlıca tornalama işlemlerinden birkaçı şunlardır; alın tornalama, dış çap tornalama, konik tornalama, delik delme, pah kırma, kanal açma, kesme, profil tornalama, diş açma, kılavuz çekme, pafta çekme, tırtıl çekme, yay sarma ve benzeri gibi işlemlerdir. Şimdi gelelim torna tezgâhları çeşitlerine…
Torna tezgâhları çeşitleri nelerdir?
Tornalar günümüzde en çok kullanılan iş makinelerindendir ve takım tezgâhların en başı olarak bilinirler. Teknolojinin de gelişmesiyle torna tezgâhları onlarca çeşide ayrılmıştır. Bunlardan birkaçını sizinle paylaşalım.
1 - Üniversal torna
Üniversal torna için çok amaçlı torna demek mümkündür. Pek çok işlemi yapabilir. Vida açabilir, delik delebilir ya da talaş kaldırabilir. Birden fazla işlemi yapabilmesi bakımından makine sektöründe en sık tercih edilenlerden biridir.
2 - Masa tornası
Üniversal torna ya da diğer tornalarla kıyasladığımızda çok daha küçük bir yapıdadır. Özellikle küçük ve hassas parçaların işlenmesini mümkün kılar. Kendi yapısı küçük olduğu gibi parçaların hassaslığına karşı da duyarlıdır; parçaların hassas bir şekilde ayarlanmasına yardımcı olur. Elektronik aletlerin parçalarını işlemek için genellikle masa tornası kullanılır.
3 - Saatçi tornası
Saatçi tornası diğer torna tezgâhlarına göre daha basit bir aksama sahiptir. Yalnızca kalem ve aynadan ibaret bir kurulumu vardır. Saat parçalarının işlenmesi ya da saatlerle ilgili yapılacak çalışmalarda adı üzerinde saat tornası kullanılır. Küçük bir yapısı vardır ve küçük işlemeler yapar. Bu noktada masa tornası gibi hassas parçaların işlenmesi için uygundur demek mümkün.
4 - Hidrolik kontrollü torna tezgâhları
Bu tezgâhlarda ise çark sistemi yerini hidrolik alır. Hidrolik sistem olduğu için hidrolik çalışma prensibi üzerinden işlem gerçekleşir. Dişli tezgâhlara kıyasla daha sessizdir. Tüm işlemeler hidrolik güç ile yapılır. Özellikle hassas yüzeylerin işlenmesinde ağırlıklı olarak hidrolik kontrollü torna tezgâhları kullanılır demek mümkündür.
5 - Elektrik kontrollü torna tezgâhları
Daha önce CNC hakkında bilgiler vermiştik. Teknolojinin de gelişmesiyle artık el becerisi, yerini bilgisayar zekâsına bırakabiliyor. Bu noktada CNC yani bilgisayar destekli işlem merkezleri devreye giriyor. CNC torna tezgâhı nedir kısaca değinelim. Torna tezgâhlarında da CNC gibi teknolojiler karşımıza çıkıyor ki bunun en somut örneği elektrik kontrollü torna tezgâhlarıdır. Bu tezgâhlar uzaktan kumanda ile kontrol edilir ve ana komutası bilgisayardır. Elektronik bir beyne sahip olduğu için birden fazla üretimi gerçekleşecek olan ürünlerin seri imalatına da olanak sağlar. Uzaktan kumanda ile kontrol edildiği için elektrik kontrollü torna tezgâhları olarak isimlendirilir ve bilinir.
6 - Ağaç işleme torna tezgâhı
Bilinen en eski torna tezgâhı çeşidi ağaç işleme torna tezgâhıdır. Yukarıda saydığımız torna çeşitleri de bu basit aksamlı torna tezgâhlarından üretilmiş, geliştirilmiştir. Parça ile operatör arasında ayarlanabilir metal bir ray bulunur. Genellikle elde tutulan şekillendirme aletlerinin konumlandırılmasını sağalar. Kâse ve tabak gibi malzemeleri yapmak için genellikle ağaç işleme tornası kullanılır. Yukarıda da sözünü ettiğimiz üzere bilinen en eski torna tezgâhlarından biridir.
7 - Özel torna tezgâhları
Bu tezgâhlar kendi içinde kategorilere ayrılır. Bunlardan birkaçı şu şekildedir; revolver torna tezgâhı, otomat torna tezgâhı, düşey torna tezgâhı, hava tornası, kopya tornası. Revolver torna tezgâhı çok sayıdaki özdeş parçaları işlemek için kullanılır. Üzerinde bir altıgen yapı vardır bu nedenle revolver torna tezgâhı olarak adlandırılır. Otomat torna tezgâhları pim, vida, somun gibi makine parçalarının seri olarak üretilmesine olanak sağlar. Herhangi biri el becerisi gerekmez, otomatik olarak üretim sağlanır. Düşey torna tezgâhında ağır parçalar daha kolay bağlanır ki zaten amacı da ağır malzemelerin daha kolay bağlanmasını sağlamaktır. Hava tornası da büyük makine parçalarının yapımında kullanılır. Kopya tornası ise pek çok iş parçasının özdeş olarak işlenebilmesini sağlar.