İnsan gücünün etkili olduğu her alanda iş kazası riski vardır. İş kazaları kimi zaman ekipman eksikliğinden, kimi zaman alanında uzman personelin çalışmıyor olmasından kaynaklanabilir. İş güvenliği, her sektörün önceliği olmalıdır. Bu noktada gözden kaçan detaylar kimi zaman olabiliyor ki bu durum ne yazık ki ciddi yaralanmalara ve hatta hayati tehlikeye kadar varabiliyor. Kullanılan iş makinasının ne olduğunun bir önemi yok; önemli olan hangi iş makinası kullanılırsa kullanılsın emniyet kurallarının eksiksiz yerine getirilmesi. Teknolojinin faydalarını her alanda görüyor olsak da ne yazık ki güvenlik önlemleri alınmadığı zaman pek çok zarar da görüyoruz. Bu nedenle işe başlamadan önce güvenlik talimatlarının yerine getirilmesi hayati önem taşır. İşin acil olması, yetişmek zorunda olması can güvenliğinden daha önemli değildir. Acil olan iş dahi olsa önce can güvenliği gözetilmeli ve emniyet kurallarına uyulmalıdır. Mobilya sektörünün önde gelen sanatlarından biri ahşap işlemedir. Ahşap malzeme, her dekorun en güzel tamamlayıcılarındadır. Ahşap malzemenin mobilyaya ya da başka bir ürüne dönüşmesi de bir sanattır çünkü ince işçilik gerektirir ve emeği çoktur. Bugün konumuz, yazımızın başından da anlaşılacağı üzere ahşap işleme sırasında alınması gereken güvenlik önlemleri. Şimdi gelin ahşap işlemede emniyet kurallarına kısaca bir göz atalım.
1- Koruyucu ekipmanların giyilmesi!
Emniyet kurallarına uyulduğu müddetçe ahşap işlemek emniyetli ve eğlenceli bir hobidir aslında. Ahşap işleme son derece eğlenceli bir hobi gibi görünebilir ki öyledir de ancak emniyet konusunda atlanan bir detay ciddi yaralanmalara da yol açabilir. Bu nedenle ahşap işleme sırasında gereken tüm ekipmanlar giyilmelidir. Örneğin frezeler ya da elektrikli planyalar gibi gürültülü aletleri çalıştırma sırasında kulakları korumak gerekir. Yanı sıra yapılacak olan yüzey uygulamaları için elleri korumak adına koruyucu bir eldiven giyilmelidir. Çalışırken emniyet gözlüğü daima takılı olmalıdır çünkü parçaların gözünüze sıçrama ihtimali vardır. Ahşap işleme işlemine başlamadan önce gereken koruyucu ekipmanları giydiğinize emin olun.
2- Uygun kıyafetlerin seçilmesi!
Ahşap işleme sırasında giydiğiniz kıyafetin önemi büyüktür. Testere bıçağına ya da kesici kafaya kıyafetlerinizin dolanmasını önlemek için bol giysiler giymekten kaçınmak gerekir. Çalışırken rahatlık önemlidir ancak bol giysiler tercih etmek oldukça risklidir. Çalışılan ortam gereği talaşlarla iç içe olunur ki bu da tehlikeleri doğurabilir. Talaşlar sıçrayabilir ve yaralanmalara yol açabilir. Bu nedenle kıyafet seçiminde koruyucu olmasına dikkat etmek gerekir. Çalışma sırasında zincir, bilezik ya da kolye gibi takılar takmaktan kaçınmak önemlidir çünkü makinaya kaptırma olasılığı vardır. Çalışmaya başlamadan önce tüm takılarınızı çıkardığınıza emin olmanız gerekir.
3- Bıçak değişimine dikkat!
Ahşap işleme sırasında meydana gelen yaralanmaların bir nedeni bıçaklardır. Özellikle bıçak değişimleri sırasında oldukça dikkatli olmak gerekir. Elektrikli bir aletin bıçağını değiştirirken gücü kapatmak önemlidir. Yanı sıra matkap ucunu değiştirirken de elektrik bağlantısının kesik olduğu kontrol edilmelidir. Yapılacak olan değişimler sırasında her zaman elektrik bağlantısı kapalı olmalıdır. Bugün ne yazık ki el yaralanmalarının pek çoğu bu değişimler sırasında yaşanır. Makinadaki kşamların değişimi sırasında elektrik gücünü kesmek hayati boyutta önem taşır bir diğer deyişle.
4- Uzatma kablosu
Uzatma kabloları çok işe yarıyor olsa da beraberinde tehlikeler de doğurur. Birden fazla uzatma kablosunun kullanımı kafa karışıklığına ve dikkat dağınıklığına yol açabilir. Makinadaki bıçak ya da matkap ucu gibi değişimler sırasında elektrik bağlantısının kesilmesi gerektiğinden bahsetmiştik. Gerek iş yoğunluğu, gerek acil yetişmesi gereken işler derken acele kararlar verilmek durumunda kalınabiliyor. Bu noktada da elektrik gücünü kesmek için yanlış fiş çekilebiliyor. Birden fazla uzatma kablosu karışıklığa neden olduğu için mümkün olduğunca her bir aletin tek bir uzatma kablosuna bağlı olduğuna emin olun. Her bir alet için bir tane değil tüm aletler için tek bir uzatma kablosu kullanılmalıdır. Böylece ihtiyaç duyulan aleti kullanmadan önce kabloları değiştirmek zorunda kalmazsınız. Yanı sıra yukarıda da sözünü ettiğimiz gibi bıçak değişimleri sırasında doğru fişi çektiğinize emin olursunuz. Basit bir uzatma kablosu bile onlarca yaralanmanın önüne geçebilecek kadar etkilidir diğer bir deyişle…
5- Bıçak bakımı
Bıçak ve matkap uçları bakımı önemlidir. Çalışmadan önce bıçak ve matkap uçlarının bakımının tam yapılmış olması gerekir. Kesici aletlerin verdiği zarar, ahşap işleme sırasındaki yaralanmaların başını çeker. Bir bıçak eğer istenilen keskinliğe sahip değilse hem iş verimi düşer, hem zaman kaybı artar hem de risk gündeme gelir. Kimi zaman aletin tutukluk yapması söz konusu olabilir. Yanı sıra alet geri tepebilir ki bu noktada büyük tehlike vardır. Bıçakların ve matkap uçlarının bakımı her daim yapılmalıdır. Bu bakımlar yalnızca can güvenliğini sağlamakla kalmaz aynı zamanda verimli çalışmayı da arttırır. Bıçağın keskin olması zaman kazancını da beraberinde getirir. Bıçakların bakımının zamanında ve doğru yapılması emniyetli bir çalışma ortamı sağlayacaktır.
6- Ahşap yüzeyi kontrolü
Kesme işlemine başlamadan önce yüzey kontrolü en önemli emniyet kurallarından biridir. Ahşap üzerinde herhangi bir iş parçası olmadığına emin olun. Yüzeyde özellikle çivi, vida ya da zımba gibi küçük ekipmanların olmadığına emin olun. Çiviler ve bıçaklar bir araya geldiğinde oldukça tehlikeli olacaktır. Sadece kesme kafası ve ahşaba zarar vermekle kalmaz aynı zamanda ahşabın geri tepmesine de neden olur ki bu noktada ciddi bir güvenlik tehdidi oluşur. Kesim işlemine başlamadan önce mutlaka ahşabın yüzeyinin temiz olduğunu kontrol edin. Eğer gözünüzden kaçma ihtimali varsa, işi şansa bırakmamak için bir metal detektörü kullanabilirsiniz. Bu sayede metaller direkt metal detektörüne takılacak ve olası riskler sıfırlanacaktır.
7- Temizlik sırasında dikkat
Özellikle acele yapılan işlerde birtakım dikkatsizlikler gündeme gelebilir. Örneğin makinayı çalıştırdıktan sonra temizlemek isteyebilirsiniz. Ancak bu temizleme işlemini yaparken elinizi bıçağın üzerinde asla geçirmeyin ve ne olursa olsun çalışma durduğu zaman elektrik bağlantısını kapatın. Bağlantıyı kapatırken elinizi bıçağın üzerinden geçirerek fişe uzanmayın. Bıçak çalışır haldeyken asla bu tarz bir işlem yapmayın. Bıçağın hareketi durana kadar bekleyin ve daha sonra elektrik düşmesine erişim sağlayın. Testere bıçağı dursa bile çevresini temizlemek için yine de elinizi kullanmayın. Bunun için bir tahta parçası, hurda ya da bir çubuk kullanabilirsiniz. Bıçak durmuş dahi olsa, elektrik bağlantısını kesmeden bıçağın çevresini temizlemeyin. Temizlik sırasında şaltere ya da elektrik bağlantısına yanlışlıkla dokunmanız durumunda bıçaklar devreye girecektir ve bu durum istenmeyen sonuçlar doğuracaktır.
8- Konsantre olun!
Eğer o gün dikkatiniz dağınıksa, ahşap işleme tezgâhının başına geçmeyin. Dalgınlık ya da kullanılan bazı ilaçlar konsantre kaybını doğurabilir. Oysa ahşap işleme işi tamamen konsantre gerektiren bir iştir. Bu nedenle eğer o gün kendinizi iyi hissetmiyorsanız, hasta ya da mental olarak yorgunsanız ahşap işleme makinasının başına geçmeyin. Çünkü bir anlık dalgınlık büyük riskleri doğuracaktır.
Ahşap ve mobilya atölyelerinde iş güvenliği öncelikli olmalıdır. Mobilya atölyesinde iş güvenliği levhaları ile de emniyet kuralları hatırlatılmalıdır. Şunu unutmamak gerekir ki marangoz meslek hastalıkları ciddi hastalıklardır ve bu durumu yaşamamak için alınması gereken tek önlem tedbirdir.